18/04/2019
Gestructureerd schrijven: Een kapstok om je op weg te helpen (en te houden)
Begin je ook wel eens in het wilde weg te schrijven, in de hoop dat alles vanzelf op z’n plek valt? De kans is groot dat je uiteindelijk verzandt in een woordenbrij zonder kop of staart. Met dit stappenplan breng je structuur aan en hou je de focus. Dat schrijft én leest een stuk prettiger!
1. Voor WIE schrijf je eigenlijk en WAT dan en WAAROM?
Stel jezelf voordat je begint altijd de vraag voor wie je schrijft. Oftewel: wat is je doelgroep? De volgers van een foodblog zitten op een andere tone-of-voice en vertelvorm te wachten dan de lezers van een beleidsrapportage. Hoe meer je weet over je publiek, hoe gerichter je schrijft. Wat doen je lezers voor werk, wat zijn hun interesses en naar wat voor informatie zijn ze op zoek? Wat weten ze al wel of nog niet over je onderwerp? Heb je je doelgroep of een representatieve persona duidelijk voor ogen?
Dan is de volgende vraag: wat is het doel van je tekst? Wil je iemand overtuigen, iets verkopen of lezers informeren? Wat je doel ook is, je schrijft naar je doel toe en komt erop terug aan het eind van je stuk. Vergeet ook niet je doel al aan het begin van je stuk te noemen. Dan weten je lezers meteen wat ze kunnen verwachten. Dit is helemaal belangrijk als je webteksten schrijft.
Nu gaan we je onderwerp verfijnen. Je weet globaal vast al waar je over wilt schrijven, maar hoe ga je dit onderwerp aanvliegen? Welke prangende vraag ga je precies beantwoorden voor je lezer? Maak deze kernvraag zo precies mogelijk. Dus niet ‘schrijven in zijn algemeenheid’, maar ‘gestructureerd schrijven.’
De laatste stap is om je doelgroep, doel en onderwerp te koppelen aan jouw expertise. Wat heb jij over dit onderwerp te zeggen dat anderen nog niet hebben gezegd? Duik in deze gap en je schrijft gericht over iets dat relevant is voor jouw doelgroep en ze nog niet eerder hebben gelezen.
Dit stuk schrijf ik voor mensen die zelf ook wel eens moeten schrijven, maar moeite hebben op gang te komen. Gestructureerd schrijven geeft houvast, weet ik uit ervaring. Door mijn kennis te delen hoop ik je niet alleen op weg te helpen, maar stiekem ook te laten zien dat ik weet wat ik doe.
2. Gebruik de kapstok-methode©
Nu gaan we de ingrediënten in een recept gieten. Structuur is het toverwoord waarmee je jezelf en je lezer houvast geeft. Of het nu een whitepaper van 30 pagina’s is of een blog van 600 woorden, je verhaal moet logisch in elkaar zitten.
Timmer daarom eerst de kapstok in elkaar en hang daarna je jas pas op. De kapstok waar we het hier over hebben, is het raamwerk waar je je verhaal aan ophangt. Ik zet vaak eerst een opzetje op papier, met onder andere:
- het onderwerp, in een paar woorden
- de kernvraag, zo specifiek mogelijk
- tussenkopjes, met een logische opbouw
- de essentie van iedere alinea, in een paar zinnen of steekwoorden
- een aanzet tot een conclusie en call to action
Op die manier breng je voor jezelf een kader aan, dat je daarna ´alleen nog maar hoeft in te vullen.´
3. Focus en verbind!
Nu gaan we pas echt schrijven. Verbind de steekwoorden en losse zinnen die je in stap 2 hebt opgeschreven. Geef alle alinea’s een kop en een staart en verbind ze onderling. Hou daarbij het doel van je tekst voor ogen. Laat je onderweg niet afleiden van de rode draad van je verhaal. Je hoeft niet alles over een onderwerp in een keer te vertellen. Daar hebben we voetnoten voor.
Schrijf je voor het web? Plaats dan linkjes naar blogs/webpagina´s die uitweiden over gerelateerde onderwerpen. Lees hier bijvoorbeeld hoe je zelf ijzersterke blogs schrijft. Toch net weer even een andere tak van sport, die buiten de scope van dit blog valt.
Hoe voorkom je dat je gaat binge schrijven en alles en iedereen er aan z’n haren bijsleept? Door jezelf te dwingen de focus te bewaren en in iedere alinea maar 1 punt uit te werken (de essentie die je onder je tussenkopje had neergezet). Kijk af en toe nog eens naar je hoofdvraag en de kapstok die je eigenhandig getimmerd hebt. Stel jezelf de vraag of de tussenkopjes de lading dekken en de rode draad van je verhaal volgen. Als het goed is beantwoorden al je tussenkopjes tezamen je hoofdvraag.
4. Laat je nakijken
Iedereen die schrijft is tot op zekere hoogte woordblind. Blind voor je eigen stokpaardjes en stopwoordjes. Maar ook voor je eigen hersenkronkels en logica. Daarom is het slim om te checken of je verhaal duidelijk is voor buitenstaanders. Soms is een conclusie volstrekt logisch voor jou als schrijver, maar niet voor de lezer. Laat daarom altijd iemand anders het resultaat lezen voordat je het aanlevert.
Bij Tekstbureau Punchline redigeren we altijd elkaars werk. Geen schrijfsel verlaat het pand voordat er nog een stel ogen naar heeft gekeken. De scherpe blik van een ander behoedt je voor (taal)foutjes, kromme zinnen en onduidelijkheden. Een goede inval of een nieuw perspectief verrijkt je stuk. Zoek dus iemand in je omgeving met een scherpe blik en vraag diegene je werk na te lezen. Nog beter is wanneer dat tweede stel ogen van iemand uit je doelgroep is, dan weet je meteen of je goed zit.
Hopelijk helpt dit stappenplan je om je volgende schrijfsel gestructureerd aan te pakken. Dat maakt schrijven een stuk makkelijker, maar ook leuker. Loop je toch vast? Tekstbureau Punchline neemt je de pen graag uit handen!
Wij bloggen over schrijven en andersom
Date
18/04/2019